خرده‌مالکی چالش کشاورزی مبتنی بر قنات در خراسان رضوی است
به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی از گناباد، غلامرضا قنبری در همایش منطقه‌ای مدیریت آب و قنات در گناباد افزود: برای افزایش صرفه اقتصادی فعالان بخش کشاورزی مبتنی بر قنات، باید قابلیت تولید کشاورزی مقرون‌به‌صرفه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین در این بخش افزایش یابد.
وی ادامه داد: باید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین علاوه بر احیا و مرمت، قنات‌هایی که بایر هستند و شرایط احیا دارند را هم دوباره فعال کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت قنات‌ها در خراسان رضوی نیازمند تدوین برنامه جامع مبتنی بر مسائل اقتصادی، کشاورزی و گردشگری است.
قنبری افزود: باید به قنات‌ها به‌عنوان یک مسئله ریشه‌دار اقتصادی برای بهره‌دهی بخش‌های کشاورزی و صنعت و پایداری روستاها نگاه شود و از نقش آنها در جذب گردشگر هم نباید غافل شد.
وی ادامه داد: حدود ۶ هزار و ۹۷۰ رشته قنات به طول ۱۳ هزار کیلومتر در استان خراسان رضوی وجود دارد که ۱۰ درصد آن مربوط به شهرستان گناباد است و باید باهدف پایداری جوامع و بخش‌های کشاورزی و صنعت و گردشگری به احیای سازه‌های قنات‌ها توجه کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی هم در این همایش گفت: ۱۷ هزار حلقه چاه غیرمجاز طی ۱۰ سال گذشته در این استان مسدود شده است.
محمدعلی نعمت‌نژاد استفاده از رویکرد و مدیریت مشارکتی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود قنات‌ها را راهکار مهمی برای کاهش چالش‌ها و کمبودهای آب در استان خراسان رضوی ذکر کرد.
وی ادامه داد: در راستای توافقنامه سند سازگاری و سند تدبیر آب استان خراسان رضوی تلاش می‌شود تا افق سال ۱۴۲۰ با بهره‌گیری از مدیریت مشارکتی و مشارکت دست‌اندرکاران ذی‌ربط، راهکارهای مؤثر برای چالش بحران آب در استان خراسان رضوی تدوین و اجرایی شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: امسال با بهره‌گیری از ذخایر آب‌های سدها نیاز آبی شهرستان مشهد تأمین شد؛ ولی اگر وضعیت بارندگی و کمبود منابع آبی به همین صورت پیش برود در سال آینده با مشکل جدی در تأمین آب شرب موردنیاز مردم مواجه می‌شویم.
نعمت‌نژاد افزود: باتوجه‌به کاهش جدی ذخایر آب‌های سدها، بهره‌گیری از ظرفیت آب‌های زیرزمینی برای تأمین آب شرب مردم ضروری است.
وی اضافه کرد: ۷۴ درصد مساحت استان خراسان رضوی خشک و ۲۶ درصد نیمه‌خشک است و ۳۴ محدوده آبریز این استان به دلیل افت سطح آب زیر زمینی و کسری مخازن در شرایط ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته است.
او اظهار کرد: هم اکنون خراسان رضوی با کسری سالانه افزون بر یک میلیارد مترمکعب آب‌های زیرزمینی روبه‌رو است و به دلیل برداشت بی‌رویه افزون بر ۳۵ میلیارد مترمکعب، برداشت از تغذیه آبخوان‌های این استان، آنها را با مشکل جدی مواجه کرده است.
فرماندار گناباد هم با اشاره به ظرفیت قنات‌های این شهرستان و وجود افزون بر ۶۰۰ رشته قنات گفت: سند راهبردی آب این شهرستان گناباد تدوین شده است.
رضا نصیری افزود: در این سند سیاست‌های کلان و راهبردهای حوزه آب گناباد تدوین و بر اساس آن وظایف هر یک از ادارات مربوطه برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود به‌منظور کاهش مشکلات و چالش‌ها مدون شده است.
وی ضمن تأکید بر لزوم راه‌اندازی رشته‌های متناسب با ظرفیت‌های منطقه‌ای در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی گناباد گفت: باتوجه‌به ظرفیت‌های این شهرستان در زمینه قنات، ایجاد رشته تخصصی قنات در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های گناباد ضروری است.
انعقاد تفاهم‌نامه تشکیل دفتر قنوات خراسان رضوی، رونمایی از لوح ثبتی خانه‌های فنجان قنات‌های شهرستان گناباد در فهرست آثار ملی و رونمایی از سند تدبیر آب شهرستان گناباد دیگر بخش‌های این همایش بود.
همایش منطقه‌ای مدیریت آب و قنات با محورهای چالش‌ها و راهکارهای تولید و استحصال آب در مناطق خشک، مدیریت منابع آب در مناطق خشک، مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی مناطق خشک، مدیریت مصرف آب در بخش شرب و صنعت و کنترل سیلاب و رواناب، آب‌های نامتعارف در مناطق خشک و تغذیه و اصلاح و احیاء و حفاظت قنات در مناطق خشک و مشارکت مردمی و دانش بومی در زمینه آب با حضور مسئولان و صاحب‌نظرانی از استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد و کرمان به مدت یک روز در گناباد برگزار شد.
شهرستان گناباد با برخورداری از افزون بر ۶۰۰ رشته قنات ۱۰ درصد قنات‌های استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است که از جمله آنها می‌توان به قنات قصبه به‌عنوان اثر ثبتی این استان در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو اشاره کرد.
